Kiedy nasza cywilizacja osiągnie kolejny stopień rozwoju?
Odpowiedzi na to pytanie może dostarczyć tzw. Skala Kardaszewa. Jest to model rozwoju technologicznego cywilizacji żyjących we wszechświecie, stworzony w 1964 roku przez radzieckiego astronautę Nikolaja Kardaszewa. Futurolog wyodrębnił poszczególne stopnie zaawansowania względem wykorzystania przez daną cywilizację dostępnych w kosmosie zasobów energii. Co zabawne radziecki naukowiec w połowie XX wieku uznał, że Ziemia nie kwalifikuje się nawet do najniższego stopnia stworzonej przez siebie skali.